Terenoznawstwo
Techniki harcerskie
jest to sztuka orientacji w terenie, odczytywania i sporządzania map, posługiwania kompasem, busolą itp. Umiejętność podstawowa do uprawiania turystyki.
Określanie kierunków bez przyrządów
Są różne sposoby na określanie kierunków. Jednym z nich jest kompas i busola, a drugim przyroda.
1. Słońce- W słoneczne południe, o godzinie 12.00 stań przed słońcem twój cień z przodu oznacza północ, cień ztyłu południe itd.
2. Zegarek- Jeżeli mała i godzinowa wskazówka tworzą kąt prosty, to małą godzinową wskazówkę ustaw w kierunku słońca. Podziel ten kąt na 2 kąty. Gdy podzielisz, to linia dzieląca to oznacza południe, a w drugą stronę północ.
3. Gwiazda Polarna- Nocą północ zawsze wskaże Gwiazda Polarna. Na początku znajdź na niebie Duży Wóz. Potem odległość między dwoma tylnymi kołami Dużego Wozu pomnóż pięciokrotnie. Tam jest Gwiazda Polarna, która wskazuje północ.
4. Obserwacje w terenie:
-Mech porasta kamienie od strony zacienionej, czyli północnej.
-Mrowiska są bardziej spadziste od strony południowej, a bardziej strome od strony północnej
-Korony samotnych drzew są bardziej rozwinięte od strony południowej, chociaż nie zawsze ze względu na inne czyniki atmosferyczne
-Pnie ściętych drzew mają słoje szersze od strony północnej
-Sople bardziej zwisają od strony
-Śnieg szybciej topnieje i znika na południowych stokach i po południowej stronie dachu
Zaczerpnięte z : https://poradnikharcerski.weebly.com/okre347lanie-kierunkoacutew-bez-kompasu-i-busoli.html
Znaki patrolowe
Znaki patrolowe są używane między innymi na grach terenowych aby przekazać wiadomość bez słów za pomocą znaków np.
-
idź prosto
-
3 kroki do listu
Mogą być np.
-
z szyszek
-
z patyków
-
z kamieni
-
kartka z narysowanym znakiem
-
wyryty znak w ziemi
Busola
Jak wyznaczyć północ za pomocą busoli ?
-
Stań prosto z wyciągniętą ręką zdejmij zegarek i inne rzeczy które mogły by zakłócić działanie busoli.
-
Obracaj się wokół własnej osi z busolą i czekaj aż igła pokryje się z oznaczeniem (strzałką orientacyjną) na urządzeniu.
-
Jeżeli wszystkie czynności wykonałeś poprawnie wyznaczyłeś kierunek północny.
Budowa Busoli
Azymut
geograficzny to kąt zawarty pomiędzy północną częścią południka, a wskazanym kierunkiem poziomym. Jego wartość oblicza się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a podaje się ją w stopniach – w zakresie od 0° do 360°. Do wyznaczania jego wartości w terenie używany jest żyroskop lub busola.
Jak wyznaczyć azymut ?
Możemy wyznaczyć azymut na daną rzecz lub iść według określonego azymutu.
Wyznaczenie azymutu na daną rzecz lub punkt
-
Ustawiamy busolę w stronę danego punktu lub rzeczy.
-
Obracamy pudełkiem z igłą magnetyczną do momentu kiedy igła pokryje się ze strzałką orientacyjną.
-
Następnie sprawdzamy ile wynosi azymut przez wskaźnik azymutu.
Wyznaczanie określonego azymutu
-
Ustawiamy na busoli dany azymut np. 100°
-
Kręcimy się z busolą do momentu kiedy strzałka orientacyjna pokryje się z igłą kompasu.
-
Strzałka kierunkowa wskazuje nam azymut który wyznaczyliśmy.
Orientacja busoli z mapą
Położyć kompas na mapie tak, żeby igła magnetyczna obracała się swobodnie. Potem tak długo kręcić mapą (razem z położonym na niej kompasem), aż igła kompasu będzie równoległa do pionowej linii na mapie, a północny koniec igły będzie wskazywał górną krawędź mapy.
Więcej informacji na stronie:
Znaki topograficzne
Celem każdej mapy jest dostarczenie informacji o obiektach i zjawiskach geograficznych związanych z powierzchnia Ziemi. Informacje te są zapisane na mapie w formie pewnych umownych znaków, symboli umieszczonych na mapie. Właśnie te symbole są tak zwanymi znakami topograficznymi i to o nich będzie dzisiejszy wpis.
Znaki topograficzne możemy podzielić na 3 rodzaje:
-
Znaki powierzchniowe – czyli takie, które opisują pewien obszar, np. lasy, jeziora, łąki. Za pomocą tych znaków możemy zaznaczyć tylko to, co mieści się w skali.
-
Znaki liniowe – Wszystkie obiekty liniowe, których szerokości nie jesteśmy w stanie zachować w stosunku do skali, gdyż zaburzyłoby to czytelność mapy. Aby jaśniej to przedstawić weźmy pierwszą z brzegu drogę drugorzędną – jej szerokość zazwyczaj to nie więcej niż 5 m. Na mapie w skali 1:25 000 taka droga ma grubość około 1 mm czyli biorąc pod uwagę skalę teoretycznie powinna mieć 25 m szerokości. Ktoś z was widział taką drogę? Ja nie, ale dzięki temu, że jest ona tak szeroka na naszej mapce wiem, że ona w ogóle się tam znajduje. Gdyby drogi były przedstawiane w skali nie byłoby ich po prostu widać. Przykładami takich znaków są wspominane już drogi, ale też rzeki, linie kolejowe, ogrodzenia czy też umowne podziały np. administracyjne.
-
Znaki punktowe – zastosowanie tych znaków wynika w dużej mierze z podobnych powodów jak znaków liniowych. Znaki te służą do oznaczania obiektów/zjawisk które nie mieszczą się w skali; nie da się ich obrysować/zaznaczyć powierzchni – są to często różnego rodzaju zabudowania. Znaków punktowych używamy również do oznaczenia jak sama nazwa wskazuje punktów - wszelkiego rodzaju np. pomniki, pojedyncze drzewa, kominy, szpitale itp.
Dzięki znajomości znaków topograficznych możemy określić gdzie się znajdujemy lub określić miejsce charakterystyczne punktu do którego mamy się udać.
Przykładowe znaki topograficzne:
